ホーム > BSC証券について > メディア > ディテール

Từng 'bật đèn xanh' cho xe điện Trung Quốc, Brazil đang gấp rút tìm nút phanh?

VietNam Finance - 2025/06/20 11:11:44

Làn sóng xe điện giá rẻ từ Trung Quốc, do các tập đoàn như BYD dẫn đầu, đang ồ ạt đổ vào Brazil – thị trường ô tô lớn thứ sáu thế giới. Trước sức ép ngày càng gia tăng từ giới công nghiệp và công đoàn, chính phủ Brazil đang xem xét đẩy nhanh lộ trình tăng thuế nhập khẩu để bảo vệ sản xuất trong nước, vốn đang bị đe dọa bởi tình trạng lệ thuộc vào hàng ngoại.

Con tàu chở ô tô lớn nhất thế giới với sức chứa tương đương 20 sân bóng đá đã hoàn thành chuyến hành trình đầu tiên vào cuối tháng trước để cập cảng Itajaí của Brazil. BYD đã triển khai một đội tàu chở hàng ngày càng lớn nhằm đẩy nhanh quá trình mở rộng ra nước ngoài, và Brazil trở thành mục tiêu hàng đầu – theo phân tích của Reuters dựa trên dữ liệu vận chuyển và các tuyên bố của công ty.

BYD, nhà sản xuất xe điện và xe hybrid cắm điện hàng đầu của Trung Quốc, đang cung cấp cho người tiêu dùng Brazil những lựa chọn xe có giá tương đối thấp trong bối cảnh phong trào xe xanh tại quốc gia này vẫn còn ở giai đoạn sơ khai.

Góc nhìn từ máy bay không người lái cho thấy một tàu BYD đang cập cảng để giao xe tại cảng Itajai ở Santa Catarina, Brazil ngày 28/5/2025. (Ảnh: REUTERS)

Các quan chức ngành công nghiệp ô tô Brazil và các nhà lãnh đạo công đoàn lo ngại rằng dòng xe nhập khẩu ồ ạt từ BYD và các nhà sản xuất ô tô Trung Quốc khác sẽ làm chậm lại ngành sản xuất ô tô trong nước và ảnh hưởng tiêu cực đến việc làm.

Lô hàng vào cuối tháng 5 là chuyến tàu thứ tư của hãng sản xuất ô tô Trung Quốc cập cảng Brazil trong năm nay, với tổng số khoảng 22.000 xe, theo tính toán của Reuters. BYD, nhà sản xuất xe điện và xe hybrid cắm điện lớn nhất thế giới, là công ty nổi bật nhất trong số nhiều thương hiệu Trung Quốc đang nhắm đến Brazil để tăng trưởng.

Theo hiệp hội ô tô chính của Brazil, lượng xe nhập khẩu sản xuất tại Trung Quốc dự kiến sẽ tăng gần 40% trong năm nay, lên khoảng 200.000 chiếc.

Các nhóm công nghiệp và công đoàn cho biết Trung Quốc đang tận dụng các rào cản thuế quan tạm thời thấp của Brazil để đẩy mạnh xuất khẩu thay vì đầu tư xây dựng nhà máy tại Brazil nhằm tạo việc làm. Họ đang vận động chính phủ Brazil đẩy nhanh kế hoạch nâng thuế nhập khẩu đối với tất cả các dòng xe điện từ 10% lên 35% trong vòng một năm, thay vì áp dụng dần mức thuế cao hơn.

“Các quốc gia trên thế giới bắt đầu đóng cửa với người Trung Quốc, nhưng Brazil thì không. Trung Quốc đã tận dụng điều đó” ông Aroaldo da Silva, công nhân sản xuất của Mercedes-Benz và là Chủ tịch IndustriALL Brasil (một liên đoàn các công đoàn trên sáu lĩnh vực công nghiệp) chia sẻ.

Xe điện giá rẻ Trung Quốc gây “sóng gió” tại Brazil

Brazil đã nổi lên như một điểm nóng trong làn sóng mở rộng toàn cầu mạnh mẽ của ngành công nghiệp ô tô Trung Quốc. Lượng xe mới dư thừa ngày càng tăng từ các nhà máy ở Trung Quốc đã tạo ra bùng nổ xuất khẩu trong 5 năm qua, giúp Trung Quốc vượt Nhật Bản vào năm 2023 để trở thành nước xuất khẩu ô tô lớn nhất thế giới.

Làn sóng xe điện giá rẻ từ Trung Quốc, do các tập đoàn như BYD dẫn đầu, đang ồ ạt đổ vào Brazil (Ảnh: Reuters)

Phần lớn lượng xe dư này đang được xuất khẩu ra nước ngoài, tới các thị trường như châu Âu, Đông Nam Á và Mỹ Latinh. Brazil là điểm đến hấp dẫn nhờ quy mô thị trường lớn, đứng thứ 6 thế giới về sản lượng tiêu thụ ô tô, và có sự hiện diện lâu đời của các hãng như Volkswagen, General Motors và Stellantis (nhà sản xuất xe Jeep).

Chính phủ Brazil đã đưa ra các chính sách nhằm thúc đẩy doanh số xe điện và xe hybrid cắm điện – đúng với thế mạnh của BYD. Trong khi đó, đà tăng trưởng của BYD ở những thị trường khác đang bị thu hẹp, cả ở trong nước lẫn quốc tế.

Tại Trung Quốc, công ty đang sa lầy trong cuộc chiến giá khốc liệt, khiến họ phải giảm giá mẫu xe Seagull cơ bản xuống dưới 10.000 USD, làm giảm đáng kể biên lợi nhuận. Ở nước ngoài, nhiều chính phủ đã dựng hàng rào thương mại khắt khe đối với xe Trung Quốc, bao gồm mức thuế 45,3% tại châu Âu và hơn 100% tại Mỹ, cùng với lệnh cấm phần mềm Trung Quốc tích hợp trên ô tô.

Trong nhiều năm qua, các quan chức Brazil đã có động thái nhằm bảo vệ thị trường khỏi sự thâm nhập không kiểm soát của các công ty ô tô Trung Quốc. Tuy nhiên, phản ứng của họ vẫn chậm và ít quyết liệt hơn so với các quốc gia khác. Năm 2015, Brazil từng xóa bỏ thuế nhập khẩu đối với các hãng như BYD để khuyến khích sử dụng xe điện, nhưng đến năm ngoái, nước này đã tái áp thuế 10% để thúc đẩy đầu tư nội địa.

Mức thuế này sẽ được nâng dần sau mỗi 6 tháng cho đến khi đạt 35% vào năm 2026. Bộ Phát triển, Công nghiệp và Ngoại thương Brazil cho biết đang xem xét đề nghị từ Hiệp hội ô tô Brazil (ANFAVEA) và các bên liên quan về việc đẩy nhanh lộ trình tăng thuế.

Người phát ngôn của bộ nói thêm: “Lịch trình khôi phục dần thuế quan, với hạn ngạch giảm dần, được thiết kế nhằm cho phép các công ty tiếp tục triển khai kế hoạch phát triển và tôn trọng mức độ trưởng thành của ngành sản xuất nội địa”.

BYD và các công ty Trung Quốc khác cũng đang tận dụng chính sách tại Brazil cho phép họ nhập khẩu xe hybrid cắm điện trị giá tới 169 triệu USD và xe điện chạy pin trị giá tới 226 triệu USD miễn thuế – trước tháng 7/2025. Theo các nhà phân tích, điều này thúc đẩy xu hướng “tăng tốc nhập khẩu trước thời hạn” để tận dụng tối đa hạn ngạch miễn thuế.

Ba nhà sản xuất ô tô Trung Quốc hiện chiếm hơn 80% thị phần xe điện tại Brazil.

Brazil gấp rút tính lại thuế quan

Chiến lược xuất khẩu của BYD phụ thuộc vào khả năng tiếp tục tăng lượng xe giao mà không vấp phải sự phản đối từ chính quyền sở tại. Tuy nhiên, các đại diện ngành công nghiệp tại Brazil ngày càng lo ngại kế hoạch sản xuất xe nội địa của BYD đang bị trì hoãn.

Năm 2023, giới chức Brazil từng hoan nghênh kế hoạch của BYD mua lại nhà máy cũ của Ford tại bang Bahia, xem đó là cách tạo ra việc làm sản xuất và thúc đẩy quá trình chuyển đổi xanh. Tuy nhiên, một cuộc điều tra về vi phạm lao động tại công trường xây dựng đã khiến mốc thời gian sản xuất "hoàn toàn hoạt động" bị lùi lại tới tháng 12/2026, theo các quan chức địa phương hồi tháng 5.

Ba nhà sản xuất ô tô Trung Quốc hiện chiếm hơn 80% thị phần xe điện tại Brazil (Ảnh: Reuters)

Một hãng xe Trung Quốc khác, GWM, cũng đã hoãn hơn một năm kế hoạch bắt đầu sản xuất tại nhà máy cũ của Mercedes-Benz. Chính phủ Brazil kỳ vọng nhà máy này sẽ bắt đầu hoạt động trong năm nay.

“Chúng tôi ủng hộ sự hiện diện của các thương hiệu mới tại Brazil để sản xuất, thúc đẩy ngành linh kiện, tạo việc làm và mang đến công nghệ mới. Nhưng khi lượng xe nhập khẩu dư thừa làm giảm đầu tư vào sản xuất nội địa, điều đó khiến chúng tôi lo ngại” ông Igor Calvet, Chủ tịch ANFAVEA, chia sẻ.

Ông da Silva của IndustriALL cho biết liên đoàn công đoàn của ông chưa ghi nhận bất kỳ mối liên hệ nào với nhà cung cấp nội địa hoặc hợp đồng nào được ký kết cho nhà máy BYD, điều vốn dĩ phải diễn ra sau 18 tháng kể từ khi bắt đầu triển khai sản xuất.

“Kể cả khi nhà máy đã hiện diện – thì thực sự nó mang lại giá trị gì nếu linh kiện, công nghệ và quá trình phát triển đều đến từ nước ngoài?”, ông da Silva đặt câu hỏi.

Chính phủ Brazil đang nỗ lực bảo vệ việc làm và môi trường, trong bối cảnh đặt mục tiêu khôi phục ngành công nghiệp sản xuất và nâng cao uy tín xanh của Brazil trước thềm Hội nghị COP30 vào tháng 11 năm nay. Tuy nhiên, phong trào xe xanh non trẻ của quốc gia này vẫn phụ thuộc lớn vào nhập khẩu từ Trung Quốc, chiếm hơn 80% doanh số xe điện tại Brazil, theo Hiệp hội xe điện Brazil (ABVE).

Brazil có nguồn tài nguyên khoáng sản dồi dào như lithium và các nguyên liệu thiết yếu khác để sản xuất pin EV. Nhưng cơ sở hạ tầng để chế tạo toàn bộ linh kiện cần thiết cho xe điện vẫn chưa hình thành, ông Ricardo Bastos, Giám đốc quan hệ chính phủ của GWM Brazil và là Chủ tịch ABVE, cho biết.

GWM, công ty đã mua nhà máy tại Brazil vào năm 2021 với công suất 50.000 xe/năm, dự kiến sẽ bắt đầu sản xuất dòng SUV Haval H6 tại đây vào tháng 7 năm nay. Theo ông Bastos, GWM đang đàm phán với khoảng 100 nhà cung cấp nội địa để ký kết hợp đồng.

“Trong năm nay, xe nhập khẩu sẽ cùng tồn tại song song với xe sản xuất trong nước,” ông Bastos nói.

Theo Reuters

Hải Đăng-Link gốc