Home Page > BSC Introduction > Media > Detail

Xe điện Trung Quốc: Từ sự hoài nghi đến bá chủ toàn cầu

VietNam Finance - 28/08/2025 2:41:32 PM

Tốc độ và quy mô của cuộc cách mạng xe điện tại Trung Quốc đã khiến cả thế giới bất ngờ, và các nhà phân tích cho rằng xu hướng này chưa có dấu hiệu chậm lại.

Từ sự hoài nghi của Elon Musk đến sự trỗi dậy của BYD

CEO Tesla Elon Musk từng là một trong những người đánh giá thấp tiềm năng của các nhà sản xuất xe điện Trung Quốc.

Năm 2011, trong một cuộc phỏng vấn với Bloomberg, tỷ phú Musk đã cười nhạo sản phẩm của BYD: “Anh đã thấy xe của họ chưa? Tôi không nghĩ nó đặc biệt hấp dẫn, công nghệ cũng không mạnh. BYD với tư cách một công ty đang gặp phải những vấn đề nghiêm trọng ngay tại sân nhà Trung Quốc. Tôi nghĩ ưu tiên của họ, đúng ra, là phải đảm bảo không bị lụi tàn ở Trung Quốc”.

Tàu chở ô tô lớn nhất thế giới, BYD ″Shenzhen″, chở hơn 7.000 xe thương mại năng lượng mới của BYD tại Nhà ga Haitong ở Khu vực cảng Taicang, Cảng Tô Châu và khởi hành đến Brazil tại thành phố Taicang, tỉnh Giang Tô, Trung Quốc vào ngày 27/4/2025. (Ảnh: Nurphoto/Getty Images)

Thế nhưng, BYD đã tạo nên kỳ tích. Hãng xe này đã dẫn đầu trong làn sóng thúc đẩy xe điện mạnh mẽ tại Trung Quốc, nhanh chóng mở rộng thị trường nội địa và vượt qua Tesla để trở thành nhà sản xuất xe điện lớn nhất thế giới về doanh thu vào năm 2024.

Không chỉ BYD, các công ty khởi nghiệp như Nio, Li Auto, cùng những “ông lớn” lâu đời hơn như Geely, SAIC Motor cũng trở thành những nhà sản xuất hàng đầu trong lĩnh vực xe điện. Trong khi đó, gã khổng lồ pin CATL giữ vai trò then chốt trong việc cung cấp năng lượng cho các mẫu xe này.

Ông Henner Lehne, Phó chủ tịch phụ trách tình báo cạnh tranh và dự báo thị trường tại S&P Global Mobility, nhận định ngành công nghiệp xe điện của Trung Quốc đã trở thành một “động lực quan trọng” trong việc tái định hình thị trường ô tô toàn cầu.

“Chỉ vài năm trước, các hãng xe nội địa Trung Quốc chưa từng được coi là đối thủ cạnh tranh thực sự của ngành công nghiệp ô tô thế giới. Nhưng điều đó đã thay đổi chóng mặt chỉ trong một thời gian ngắn”, ông Lehne chia sẻ với CNBC.

“Riêng BYD đã tăng trưởng khoảng 1 triệu xe mỗi năm trong 3 năm liên tiếp, khiến nụ cười trên môi nhiều giám đốc sản phẩm của các hãng xe truyền thống biến mất. Và sự cạnh tranh này không chỉ giới hạn ở Trung Quốc”, ông Lehne nhấn mạnh thêm.

Gây sức ép ngày càng lớn

Năm 2023, Trung Quốc vượt Nhật Bản để trở thành quốc gia xuất khẩu ô tô lớn nhất thế giới. Doanh số bán xe trong nước cũng đạt mức kỷ lục 31,4 triệu chiếc, trong đó xe điện hoàn toàn chiếm khoảng 41% tổng sản lượng.

Công nhân của công ty xe điện (EV) Trung Quốc NIO đang kiểm tra xe tại khu vực kiểm soát chất lượng cuối cùng trên dây chuyền sản xuất tự động tại trung tâm sản xuất của công ty vào ngày 17/1/2025 tại Hợp Phì, Trung Quốc. (Ảnh: Kevin Frayer/Getty Images)

Đà tăng trưởng ấn tượng này có được nhờ vào hàng loạt chính sách hỗ trợ: trợ cấp, ưu đãi thuế và ước tính tổng chi phí phát triển xe điện lên tới 230 tỷ USD trong giai đoạn 2009 – 2023. Ngoài ra, lợi thế chi phí lao động thấp, đồng nhân dân tệ yếu, công nghệ tiên tiến và chuỗi cung ứng pin mạnh mẽ cũng góp phần củng cố vị thế của Bắc Kinh.

Tuy nhiên, sự vươn lên của Trung Quốc cũng khiến các cơ quan quản lý phương Tây giám sát chặt chẽ hơn, với nhiều cáo buộc về hành vi cạnh tranh không lành mạnh. Mỹ và Liên minh châu Âu (EU) đều đã áp thuế đối với xe điện Trung Quốc để bảo vệ các thương hiệu nội địa vốn thống trị lâu nay.

Ông Michael Dunne, CEO Dunne Insights, nhận định Trung Quốc nhiều khả năng sẽ củng cố vị thế thống trị ngành ô tô, “giống như những gì họ từng làm với tấm pin mặt trời, đóng tàu, máy bay không người lái và thép trong những năm gần đây”.

Ông dự đoán đến năm 2030, Trung Quốc sẽ sản xuất khoảng 36 triệu ô tô mỗi năm, chiếm 40% tổng sản lượng toàn cầu. Trong số đó, 9 triệu chiếc sẽ được xuất khẩu, tăng gấp 9 lần so với mức chỉ 1 triệu chiếc vào năm 2020.

“Các quốc gia có ngành sản xuất nhỏ hơn như Thái Lan, Nam Phi hay Tây Ban Nha đã bắt đầu cảm nhận rõ áp lực từ xe nhập khẩu Trung Quốc”, ông Dunne cho biết.

Châu Âu dè chừng

Tại Anh, doanh số xe điện Trung Quốc đã tăng mạnh, chiếm khoảng 10% tổng lượng xe mới bán ra trong tháng 6 vừa qua. Ở Na Uy, một thị trường thân thiện với xe điện, các thương hiệu Trung Quốc cũng đã giành được khoảng 10% thị phần chỉ sau 5 năm.

Bà Rella Suskin, nhà phân tích của Morningstar, cho rằng đây mới chỉ là giai đoạn khởi đầu của làn sóng toàn cầu hóa xe điện Trung Quốc: “Thị trường trong nước đã quá bão hòa, buộc họ phải tìm ra thị trường mới. Việc xuất khẩu sang phần còn lại của thế giới giờ chỉ mới bắt đầu”.

Xe điện được sạc tại một trạm sạc trên đường phố ở Phụ Dương, Trung Quốc, vào ngày 30/10/2024. (Ảnh: Nurphoto/Getty Images)

Thực tế, năm 2024 đánh dấu lần đầu tiên ngành xe điện Trung Quốc chi nhiều vốn đầu tư cho các nhà máy ở nước ngoài hơn là trong nước.

Tuy nhiên, bức tranh trong nước lại không hoàn toàn tươi sáng. Các nhà phân tích dự báo ngành này sẽ sớm chứng kiến một đợt thanh lọc lớn, khi nhiều công ty khởi nghiệp vẫn loay hoay tìm lợi nhuận trong một thị trường cạnh tranh khốc liệt.

Bà Sigrid de Vries, Tổng giám đốc Hiệp hội Các nhà sản xuất ô tô châu Âu (ACEA), mô tả Trung Quốc là “đối thủ cạnh tranh khốc liệt” trên thị trường toàn cầu.

“Ngành công nghiệp ô tô châu Âu vốn có truyền thống cạnh tranh mạnh mẽ. Tôi chắc chắn không muốn thấy các nhà sản xuất châu Âu, hay Nhật Bản, Hàn Quốc và Mỹ phải bỏ cuộc”, bà nói.

ACEA hiện đại diện cho 16 hãng xe lớn ở châu Âu, bao gồm Volkswagen, BMW, Stellantis, Renault và Volvo. Tổ chức này nhiều lần kêu gọi EU có hành động mạnh mẽ hơn để đảm bảo khả năng cạnh tranh trong quá trình chuyển dịch sang xe điện.

Theo bà de Vries, việc thiết lập “mặt bằng chính sách công bằng hơn” sẽ là yếu tố quyết định giúp các hãng xe châu Âu có thể cạnh tranh với Trung Quốc: “Một số nỗ lực cân bằng có thể được EU thực hiện theo điều kiện riêng, từ khuôn khổ pháp lý cho tới chi phí vận hành, thay vì vô tình kìm hãm đổi mới sáng tạo”, bà Vries nhấn mạnh thêm.

Bà cũng thừa nhận rằng châu Âu khó có thể tạo ảnh hưởng lớn đến Trung Quốc hay Mỹ, nhưng EU hoàn toàn có thể điều chỉnh khuôn khổ pháp lý để “tạo ra môi trường kinh doanh thuận lợi nhất có thể ngay tại châu Âu”.

Ủy ban châu Âu, cơ quan hành pháp của EU, hiện chưa đưa ra bình luận nào về vấn đề này.

Theo CNBC

Link gốc