Áp lực cho "nâng cấp" xanh

Vietnam+ - 04/06/2025 8:25:00 SA


Áp lực "nâng cấp xanh" đang trở thành những tiêu chuẩn bắt buộc với những doanh nghiệp kỳ vọng bước chân ra thế giới, tham gia sâu vào dòng chảy hội nhập trong xu hướng dịch chuyển chuỗi cung ứng.

​​​​​​​

Vinamilk đẩy mạnh sử dụng năng lượng tái tạo, sản xuất xanh tại các nhà máy trên cả nước. Ảnh: Bnews/vnanet.vn

Trong bối cảnh toàn cầu phải đối mặt với thách thức kép từ biến đổi khí hậu và cạn kiệt tài nguyên, đã đặt ra yêu cầu đối với mỗi doanh nghiệp cần tập trung nâng cấp, thúc đẩy năng suất xanh để tối ưu trong quản lý, gia tăng hiệu quả hoạt động sản xuất và cam kết giảm thiểu tác động môi trường. Đây không chỉ là nhu cầu tất yếu mà còn trở thành những tiêu chuẩn bắt buộc, cần đạt được; nhất là với những doanh nghiệp đã, đang và kỳ vọng bước chân ra thế giới, tham gia sâu vào dòng chảy hội nhập trong xu hướng dịch chuyển chuỗi cung ứng diễn ra mạnh mẽ và khó đoán định hiện nay.
Tại Việt Nam, hướng tới mục tiêu phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050 và thực hiện Chiến lược quốc gia về tăng trưởng xanh giai đoạn 2021-2030, tầm nhìn 2050, Chính phủ, các bộ, ngành và địa phương đã và đang triển khai nhiều giải pháp tạo thuận lợi để thúc đẩy doanh nghiệp bứt phá, khắc phục được nhiều thách thức và vướng mắc lâu nay trong quá trình chuyển đổi. Theo đó, nhiều công trình, dự án xanh đã có cơ chế đầu tư và tài chính để triển khai kịp thời, nguồn lực về tín dụng hay khoa học công nghệ đã được hỗ trợ khẩn trương để không dự án nào bị chậm tiến độ.
Có lẽ, đây là thời điểm phản ánh rõ nét nhất tiến trình chuyển đổi của nhiều doanh nghiệp từ mô hình truyền thống sang hiện đại; từ quản lý thủ công sang việc số hóa mọi quy trình vận hành và kiểm tra giám sát; từ sự hạn hẹp về tư duy sử dụng tài nguyên dẫn tới lãng phí, gây hại cho môi trường tới việc nâng cao nhận thức rồi chuyển sang ý thức, thói quen và trở thành nếp sống, đạo đức kinh doanh và văn hóa của doanh nghiệp.
Báo cáo Chỉ số năng lực cạnh tranh cấp tỉnh của Việt Nam năm 2024 (PCI 2024) vừa được Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) công bố mới đây cho thấy, trên cả nước có 43,5% doanh nghiệp nâng cấp xanh đã nhận được sự ưu đãi về thuế, miễn/giảm thuế hoặc trợ cấp – đây là mức tăng ấn tượng với khoảng 10 điểm phần trăm so với năm 2023. Song song đó, chỉ còn 13% doanh nghiệp không thực hiện nâng cấp xanh vì thiếu nguồn lực và khả năng tài chính, nhưng chỉ tiêu này đã giảm gần 2 điểm phần trăm so với năm 2023. 
TS. Nguyễn Tùng Lâm, Viện trưởng Viện Năng suất Việt Nam cho biết, tập trung nâng cấp và nâng cao năng suất, hiệu quả sử dụng tài nguyên giảm phát thải khí nhà kính đã trở thành những chỉ tiêu định lượng bắt buộc. Điều này thúc đẩy doanh nghiệp tích hợp tư duy carbon thấp vào trong chiến lược sản xuất kinh doanh, đáp ứng yêu cầu của các thị trường quốc tế, đặc biệt là Cơ chế điều chỉnh biên giới carbon (CBAM) của Liên minh châu Âu.
Năng suất và chất lượng từ lâu được xem là trụ cột nâng đỡ sự phát triển bền vững của nền kinh tế. Đối với doanh nghiệp, đây là hai chỉ tiêu quan trọng phản ánh hiệu quả hoạt động, là cơ sở để nâng cao năng lực cạnh tranh trong bối cảnh hội nhập ngày càng sâu rộng. Trong bối cảnh hội nhập quốc tế và cạnh tranh gay gắt, năng suất lao động chính là yếu tố quyết định tới năng lực cạnh tranh của nền kinh tế và doanh nghiệp. Chính vì thế, yêu cầu nâng cao nhận thức, hỗ trợ cải tiến và thúc đẩy đầu tư tự chủ; song song với việc đẩy mạnh cải cách chính sách về phát triển nguồn nhân lực, tạo môi trường thuận lợi cho hoạt động đổi mới sáng tạo và tăng cường liên kết với các cơ quan nghiên cứu là hết sức quan trọng đối với mỗi doanh nghiệp.
Phản ánh từ thực tiễn tiếp xúc, tư vấn cho nhiều doanh nghiệp địa phương, ông Lê Văn Dũng, Chuyên gia chuyển đổi số, Công ty cổ phần Tập đoàn Công nghệ AB Soft cho hay, dù đạt được nhiều chuyển biến tích cực, song các chương trình chuyển đổi số hay nâng cao năng suất, chất lượng ở nhiều doanh nghiệp vẫn gặp một số vướng mắc. Khó khăn lớn nhất là vì nguồn lực hạn chế về tài chính và nhân lực. Đội ngũ tư vấn, hỗ trợ doanh nghiệp cải thiện năng suất tại nhiều địa phương còn mỏng, chưa đáp ứng yêu cầu về chiều sâu chuyên môn, trong khi nhu cầu từ phía doanh nghiệp ngày càng lớn.
Thêm vào đó, phần lớn doanh nghiệp là thuộc quy mô vừa và nhỏ - là nhóm chủ lực của nền kinh tế hiện nay mới chỉ được tiếp cận các giải pháp năng suất hay chuyển đổi số ở mức độ cơ bản. Việc áp dụng các mô hình quản trị tiên tiến, cải tiến quy trình sản xuất hay đầu tư cho  nghiên cứu - phát triển còn chưa phổ biến do thiếu vốn và thiếu thông tin. Điều này lý giải con số tổng hợp mà báo cáo của VCCI đề cập là còn không ít doanh nghiệp chưa thực hiện nâng cấp xanh, dù cho nhận thức đầy đủ về tầm quan trọng và nhu cầu tất yếu phải chuyển đổi. 
Theo Phó Thống đốc thường trực Ngân hàng Nhà nước Việt Nam Đào Minh Tú, ngành ngân hàng đang tăng tốc triển khai tài chính xanh, với các công cụ tài chính nhằm khuyến khích đầu tư vào các giải pháp xanh. Tính đến quý 1/2025, tín dụng xanh đã phát triển mạnh mẽ, với tổng dư nợ đạt trên 704.244 tỷ đồng, chủ yếu tập trung vào các ngành năng lượng tái tạo và nông nghiệp xanh. Điều này cho thấy sự chuyển biến tích cực trong nhận thức và hành động của ngành ngân hàng đối với tăng trưởng xanh và cũng đáp ứng nhu cầu ngày càng nhiều của số đông doanh nghiệp đang và sẽ tích cực chuyển đổi trong thời gian tới.
Có thể thấy, nâng cấp xanh không chỉ là một yêu cầu cấp thiết mà còn là cơ hội để Việt Nam khẳng định vị thế tiên phong trong khu vực và hội nhập sâu rộng vào nền kinh tế toàn cầu. Đối với doanh nghiệp, việc nâng cấp và chuyển đổi là một hành trình bắt buộc phải trải qua để tiến tới mục tiêu phát triển. Bởi mọi lý do đó, nâng cấp xanh cần được coi là chiến lược để giúp doanh nghiệp định hình tương lai bền vững, đóng góp cho sự thịnh vượng của đất nước.

Ngọc Quỳnh-Link gốc

Các tin liên quan