Trang chủ > Giới thiệu BSC > Truyền thông > Chi tiết

Không chiến tranh, không suy thoái, vì sao nợ công Mỹ đang tiến đến kỷ lục lịch sử?

Vietnam+ - 21/05/2025 2:42:09 CH

Kỷ lục gần đây nhất “là ngay sau một cuộc chiến tranh thế giới, và lần này chúng ta dự kiến sẽ đạt được nó trong bối cảnh nền kinh tế mạnh mẽ, sự tương phản đó thật đáng kinh ngạc”.

Nếu đảng Cộng hòa thông qua dự luật thuế và chi tiêu khổng lồ, kỷ lục nợ công sẽ đến sớm hơn nữa. Trong ảnh, người dân mua sắm tại siêu thị ở San Mateo, California, Mỹ. Ảnh: THX/TTXVN

Mỹ đã đạt mức nợ kỷ lục vào cuối năm 1945, sau cuộc chiến tranh thế giới và cuộc Đại suy thoái.

Kỷ lục đó, với việc nợ lớn hơn quy mô của toàn bộ nền kinh tế chỉ trong một thời gian ngắn, gần như chắc chắn sẽ bị phá vỡ trong vài năm tới. Các ước tính từ Văn phòng Ngân sách Quốc hội Mỹ công bố vào tháng 1 cho thấy nước này đang trên đà vượt qua kỷ lục năm 1945 vào năm 2032 - nhưng đó là trước khi dự luật thuế và chi tiêu lớn của Đảng Cộng hòa được tính đến.

Theo dự luật lớn của Đảng Cộng hòa đang được Hạ viện xem xét, các chuyên gia ngân sách hiện cho biết, nợ của Mỹ sẽ vượt qua kỷ lục trên thậm chí còn sớm hơn và tăng cao hơn đáng kể trong những thập kỷ tới.

Theo tờ New York Times, nước Mỹ đã từng trải qua những giai đoạn nợ cao trước đây, nhưng chúng có xu hướng xảy ra trong thời kỳ chiến tranh, suy thoái hoặc các cú sốc lớn khác. Nhìn chung, thâm hụt liên bang thấp hơn trong thời kỳ thất nghiệp thấp. Ngày nay, không có chiến tranh hay suy thoái nào có thể dễ dàng giải thích tốc độ vay nợ tăng nhanh chóng.

Vì chính phủ đã chi tiêu nhiều hơn số tiền thu được từ thuế trong hai thập kỷ qua, nên nợ đã tăng lên. Nếu không có bất kỳ thay đổi nào đối với luật hiện hành, Văn phòng Ngân sách Quốc hội dự đoán nợ sẽ tăng lên khoảng 117% quy mô nền kinh tế vào năm 2034, cao hơn kỷ lục năm 1945.

Dự luật của đảng Cộng hòa sẽ nới rộng khoảng cách hơn nữa bằng cách gia hạn và mở rộng việc cắt giảm thuế và tăng chi tiêu quân sự, một phần được bù đắp bằng việc cắt giảm chi tiêu ở các lĩnh vực khác. Ủy ban Ngân sách Liên bang Có trách nhiệm, một nhóm phi đảng phái ủng hộ việc giảm nợ, ước tính rằng nợ của quốc gia có thể lên tới 129% nền kinh tế vào năm 2034 theo các kế hoạch đó.

Các nhà nghiên cứu đã tính toán dự báo nợ của mình theo hai kịch bản dựa trên thời hạn cắt giảm thuế của dự luật của đảng Cộng hòa. Ngay cả khi một số khoản cắt giảm thuế hết hạn như đã nêu trong dự luật, họ ước tính nợ liên bang vẫn sẽ tăng lên 125% quy mô nền kinh tế.

Các nhóm ngân sách khác, bao gồm Trung tâm Tiến bộ Mỹ, đã công bố các dự báo xa hơn nữa trong tương lai. Một trong những ước tính của nhóm, giả định rằng tất cả các điều khoản tạm thời của dự luật được gia hạn vĩnh viễn, cho thấy rằng nợ có thể đạt gấp đôi quy mô nền kinh tế vào năm 2055, so với mức 156% nếu không có bất kỳ thay đổi nào đối với luật hiện hành.

Lãi suất tăng cao trong vài năm qua đã khiến chính phủ phải tốn kém hơn khi vay tiền, đẩy nhanh quỹ đạo tăng nợ. Cơ quan xếp hạng tín dụng Moody's đã hạ xếp hạng đánh giá nợ của chính phủ vào tuần trước, đặc biệt nêu rõ gánh nặng nợ tăng là một yếu tố. Về mặt kỹ thuật, việc hạ xếp hạng cho thấy có nguy cơ cao hơn là Mỹ có thể không trả được nợ trong tương lai.

Các nhà kinh tế lo ngại rằng, theo thời gian, các chính phủ sẽ gặp rắc rối khi nợ của họ trở nên quá cao vì những người nắm giữ trái phiếu trở nên lo lắng về việc liệu họ có thể trả được nợ hay không - điều này làm tăng lãi suất cao hơn nữa. Lãi suất cao hơn có thể tác động khắp nền kinh tế. Và sự kết hợp này có thể khiến một quốc gia khó vay tiền hơn khi phải đối mặt với một cuộc khủng hoảng lớn, như đại dịch, chiến tranh hoặc suy thoái. Natasha Sarin, chủ tịch kiêm đồng sáng lập của Phòng thí nghiệm Ngân sách Yale, đơn vị đã công bố một bản phân tích về nợ dài hạn phát sinh từ các điều khoản thuế của dự luật, cho biết Mỹ có thể đang tiến vào vùng nguy hiểm.

“Một cuộc khủng hoảng luôn có cảm giác xa vời cho đến khi bạn trải qua nó”, bà Sarin nói. “Chúng ta không biết chính xác vách đá đó ở đâu - nơi bạn không thể vượt qua mức nợ. Nhưng chúng ta biết rằng chúng ta đang tiến gần hơn đến bất kỳ điểm nào ở đó”.

Năm ngoái, chính phủ Mỹ đã bắt đầu chi nhiều hơn cho các khoản thanh toán lãi suất so với chi cho quân đội và nhiều hơn cho Medicare.

“Chúng ta đang bước vào vùng đất chưa được khám phá”, Maya MacGuineas, Chủ tịch Ủy ban Ngân sách Liên bang Có trách nhiệm cho biết. Bà nói rằng kỷ lục gần đây nhất “là ngay sau một cuộc chiến tranh thế giới, và lần này chúng ta dự kiến sẽ đạt được nó trong bối cảnh nền kinh tế mạnh mẽ, vì vậy sự tương phản đó thật đáng kinh ngạc”.

Dự báo nợ trong tương lai đi kèm với rất nhiều sự không chắc chắn. Ngoài một cuộc khủng hoảng không lường trước được, những thay đổi về chi tiêu liên bang, thuế, lãi suất, sức mạnh của đồng đô la hoặc nhân khẩu học có thể thay đổi bức tranh nợ trong những năm tới.

Trong khi đó, Tổng thống Trump và một số đảng viên Cộng hòa tại Quốc hội đã lập luận rằng các dự báo ngân sách là không đáng tin cậy và việc cắt giảm thuế trong dự luật sẽ tạo ra đủ tăng trưởng kinh tế để tự chi trả.

Nhưng những lập luận như vậy lại mâu thuẫn với đánh giá của một loạt các nhà phân tích phi đảng phái. Quy mô chính xác của các khoản nợ liên bang trong tương lai vẫn chưa chắc chắn, nhưng theo hầu hết mọi giả định, nợ của quốc gia sẽ tăng mạnh nếu "dự luật lớn, đẹp" của Quốc hội trở thành luật.

Nợ liên bang đã tăng trong nhiều năm, dưới thời cả tổng thống Dân chủ và Cộng hòa. Nhiệm kỳ đầu tiên của Tổng thống Trump được đánh dấu bằng việc thông qua một dự luật cắt giảm thuế lớn và chi tiêu cứu trợ đại dịch đáng kể. Nhiệm kỳ tổng thống của Biden bao gồm chi tiêu thâm hụt lớn cho dự luật kích thích đại dịch, đầu tư cơ sở hạ tầng và các luật khác. Nợ cũng tăng dưới thời Tổng thống Barack Obama và Tổng thống George W. Bush, chủ yếu là do cắt giảm thuế, chiến tranh và cuộc khủng hoảng tài chính năm 2008. Lần cuối cùng ngân sách liên bang được cân bằng và nợ giảm là trong nhiệm kỳ tổng thống của Bill Clinton.

Thu Hằng/Báo Tin tức và Dân tộc (Theo New York Times)

Link gốc