Trang chủ > Giới thiệu BSC > Truyền thông > Chi tiết

iPhone sản xuất tại Mỹ: 'Giấc mơ' còn xa

VietNam Finance - 19/06/2025 2:33:53 CH

Vào năm 2011, Tổng thống Mỹ khi đó là ông Barack Obama từng đặt câu hỏi với CEO Apple khi đó là ông Steve Jobs rằng cần làm gì để đưa hoạt động sản xuất iPhone quay lại nước Mỹ. 14 năm sau, Tổng thống Donald Trump tiếp tục gợi lại vấn đề này với CEO đương nhiệm của Apple là ông Tim Cook – và lần này, áp lực gia tăng hơn nhiều.

Trong bài đăng trên mạng xã hội Truth Social vào trung tuần tháng 5, Tổng thống Trump tuyên bố: “Tôi đã nói từ lâu với CEO Tim Cook của Apple rằng tôi kỳ vọng iPhone bán tại Mỹ phải được sản xuất và lắp ráp ngay tại Mỹ, không phải Ấn Độ hay bất kỳ quốc gia nào khác. Nếu điều đó không xảy ra, Apple sẽ phải trả mức thuế quan tối thiểu 25% cho nước Mỹ”.

Tuyên bố cứng rắn của ông Trump được đưa ra trong bối cảnh Apple ngày càng chuyển dịch dây chuyền sản xuất sang Ấn Độ. Đầu tháng này, CEO Tim Cook cho biết phần lớn iPhone bán ra tại thị trường Mỹ trong thời gian tới sẽ được vận chuyển từ Ấn Độ.

“Bất khả thi” trong ngắn hạn

Việc phục hồi ngành sản xuất trong nước từ lâu đã là một mục tiêu trọng tâm trong chương trình nghị sự của Tổng thống Mỹ Donald Trump. Trong 3 tháng đầu của nhiệm kỳ thứ hai, ông đã khởi động làn sóng áp thuế diện rộng, cam kết sẽ đánh thuế gần như toàn bộ sản phẩm nhập khẩu vào Mỹ nhằm thúc đẩy việc làm trong nước và tái cân bằng thương mại mà ông cho là thiếu công bằng đối với Mỹ.

Tuy nhiên, các chuyên gia nhận định, việc buộc Apple sản xuất iPhone tại Mỹ có thể làm đảo lộn toàn bộ chuỗi cung ứng và mô hình sản xuất vốn mang lại lợi nhuận lớn nhất cho hãng. Di dời hoạt động sản xuất khỏi các quốc gia như Trung Quốc và Ấn Độ, nơi sở hữu lực lượng lao động có tay nghề cao và chuỗi cung ứng tinh vi, sẽ đặt ra thách thức lớn cho Apple trong việc duy trì sản lượng hàng triệu thiết bị mỗi năm.

Một số nhà phân tích cho rằng điều này có thể dẫn đến việc tăng giá bán iPhone hoặc thậm chí thay đổi cả thiết kế sản phẩm. “Về cơ bản, điều đó không hiệu quả”, ông Dipanjan Chatterjee, Phó chủ tịch kiêm nhà phân tích chính tại công ty nghiên cứu thị trường Forrester, nhận định.

Trung Quốc hiện đang sở hữu một hệ sinh thái nhà máy khổng lồ, được thiết kế riêng để lắp ráp các thiết bị điện tử, trong đó có iPhone. Quy trình sản xuất tại đây được chuyên môn hóa cao, phụ thuộc vào từng sản phẩm cụ thể. Điều này không thể áp dụng theo kiểu "một mô hình phù hợp cho tất cả" và cũng không dễ sao chép ở nơi khác.

“Chuyên môn để chế tạo từng linh kiện là thứ phải được rèn luyện trong thời gian dài”, ông David Marcotte, Phó chủ tịch cấp cao tại công ty nghiên cứu thị trường quốc tế Kantar, nhận định. Thêm vào đó, việc công nhân sống tập trung trong ký túc xá cho phép các nhà máy dễ dàng điều chỉnh kế hoạch sản xuất mà không cần thông báo trước.

Tổng thống Mỹ Donald Trump và CEO Apple Tim Cook.

Một rào cản khác là nhu cầu và năng lực lao động trong ngành sản xuất tại Mỹ hiện nay. Theo Cục Thống kê Lao động Mỹ, tỷ lệ lao động làm việc trong lĩnh vực sản xuất chỉ còn 8% tính đến đầu năm nay, giảm mạnh so với mức khoảng 26% vào năm 1970. Sự chuyển dịch này diễn ra cùng với quá trình tự động hóa và thay đổi yêu cầu kỹ năng.

“Công việc trong ngành sản xuất ngày nay đã khác rất nhiều”, bà Carolyn Lee, Giám đốc điều hành Viện Sản xuất Mỹ, từng chia sẻ với CNN. Theo bà, các vị trí hiện đại trong lĩnh vực này đòi hỏi kỹ năng lập trình và phân tích dữ liệu, khác xa hình ảnh công nhân dây chuyền trước đây.

Tháng 2 vừa qua, Apple công bố kế hoạch đầu tư 500 tỷ USD để mở rộng hiện diện tại Mỹ trong vòng 4 năm tới. Khoản đầu tư này nhằm đẩy mạnh hoạt động nghiên cứu và phát triển (R&D), xây dựng một cơ sở sản xuất máy chủ để hỗ trợ các tính năng phần mềm mới dựa trên Apple Intelligence cũng như thành lập một học viện tại Detroit nhằm đào tạo các doanh nghiệp nhỏ và vừa về kỹ thuật sản xuất thông minh và trí tuệ nhân tạo.

Tổng thống Donald Trump nhanh chóng gọi đây là “một chiến thắng chính trị” và bước tiến trong việc đưa sản xuất công nghệ về Mỹ, đặc biệt khi đi kèm với cam kết đầu tư 100 tỷ USD từ hãng sản xuất chip Đài Loan TSMC để mở rộng tại Mỹ.

Tuy nhiên, theo thông cáo báo chí của Apple, học viện Detroit sẽ tập trung hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa chứ không phải là chương trình đào tạo công nhân sản xuất hay xây dựng cơ sở hạ tầng để sản xuất iPhone như ở Trung Quốc hoặc Ấn Độ.

Apple đang “đi trên dây”

CEO Tim Cook từng công khai thừa nhận khoảng cách về nhân lực sản xuất iPhone tại Mỹ. Phát biểu tại một sự kiện của tạp chí Fortune năm 2017, ông mô tả môi trường sản xuất tại Trung Quốc là sự giao thoa độc đáo giữa tay nghề của những “người thợ thủ công”, hệ thống “robot tinh vi” và “thế giới khoa học máy tính”.

“Điểm giao thoa đó rất hiếm thấy ở bất cứ nơi nào khác. Loại kỹ năng đó rất quan trọng đối với doanh nghiệp chúng tôi, bởi vì chúng tôi yêu cầu độ chính xác và chất lượng rất cao”, ông Tim Cook nhấn mạnh.

Ông Mohit Kumar, CEO kiêm nhà sáng lập của công ty thiết bị đeo thông minh Ultrahuman, có cái nhìn thực tế về việc chuyển sản xuất từ châu Á sang Mỹ. Công ty của ông bắt đầu chế tạo những chiếc nhẫn theo dõi sức khỏe tại Texas từ tháng 11 sau khi hợp tác với nhà sản xuất SVtronics. Để thích nghi với chi phí lao động cao ở Mỹ, Ultrahuman đã đẩy mạnh tự động hóa và tuyển dụng công nhân “đa năng”, có thể thực hiện nhiều công đoạn, như đúc và đánh bóng, thay vì chỉ tập trung vào một bước duy nhất.

Với khoản đầu tư hàng trăm tỷ USD vào nghiên cứu, tự động hóa và đào tạo, Apple đang cố gắng xây dựng một chiến lược “tách dần” khỏi Trung Quốc mà không tạo cú sốc cho thị trường.

Nhưng câu chuyện của một công ty nhỏ với quy mô sản xuất giới hạn như Ultrahuman chỉ là lát cắt nhỏ khi đặt trong bức tranh toàn cảnh của Apple và quy trình lắp ráp hàng trăm triệu chiếc iPhone mỗi năm. Bộ trưởng Thương mại Mỹ Howard Lutnick tiết lộ rằng Tim Cook từng nói Apple cần có các “cánh tay rô-bốt” để sản xuất iPhone ở Mỹ với độ chính xác và quy mô như hiện đang làm tại Trung Quốc hay Ấn Độ.

Ông Patrick Moorhead, CEO của hãng phân tích Moor Insights & Strategy, nhận định Apple có thể chuyển một phần hoạt động sản xuất iPhone sang Mỹ trong vòng 5 năm tới, nhưng điều đó đòi hỏi phải tự động hóa nhiều công đoạn hơn để bù đắp cho sự thiếu hụt kỹ năng trong lực lượng lao động Mỹ. Đồng thời, Apple có thể buộc phải thiết kế lại iPhone để phù hợp hơn với sản xuất bằng máy móc, ví dụ như thay đổi cách dán kết cấu các linh kiện.

Tuy nhiên, trở ngại lớn nhất nằm ở chuỗi cung ứng: đa phần nhà cung cấp linh kiện của Apple vẫn đặt tại Trung Quốc. Ông Dan Ives, Giám đốc nghiên cứu công nghệ toàn cầu của Wedbush Securities, cho biết khoảng 90% quy trình sản xuất iPhone từng diễn ra tại Trung Quốc. Dù hiện nay Apple đã dịch chuyển bớt sang Ấn Độ, tỷ lệ vẫn còn khoảng 40% ở Trung Quốc. Ông Ives ước tính rằng nếu iPhone được sản xuất tại Mỹ, giá thành thiết bị có thể tăng gấp 3 lần – một viễn cảnh khiến bất kỳ nhà quản trị nào cũng phải cân nhắc kỹ lưỡng.

Với vị thế địa chính trị ngày càng nhạy cảm, Apple buộc phải lựa chọn giữa hai kịch bản khó khăn. Ông Chatterjee, chuyên gia của Forrester, nhận định: “Về mặt kinh tế, bạn không thể thực sự đưa toàn bộ sản xuất về Mỹ. Nhưng trong bối cảnh chính trị hiện tại, bạn cũng không thể công khai nói rằng: Tôi sẽ không làm điều đó”. Ông ví tình huống của Apple như “đi trên dây” khi phải đồng thời duy trì trạng thái cân bằng giữa sức ép từ chính phủ Mỹ và thực tế vận hành của chuỗi cung ứng toàn cầu.

Với khoản đầu tư hàng trăm tỷ USD vào nghiên cứu, tự động hóa và đào tạo, Apple đang cố gắng xây dựng một chiến lược “tách dần” khỏi Trung Quốc mà không tạo cú sốc cho thị trường hay giá thành sản phẩm. Nhưng điều đó không đồng nghĩa với việc một chiếc iPhone “Made in the USA” sẽ sớm xuất hiện. Thay vào đó, các nhà kinh tế cho rằng Apple có thể tiếp tục chia nhỏ sản xuất toàn cầu, gia tăng hiện diện tại Ấn Độ, Việt Nam, Mexico và giữ một phần hoạt động chiến lược tại Mỹ để cân bằng lợi ích kinh tế và áp lực chính trị trong một thế giới ngày càng phức tạp.

Quang Đăng-Link gốc

Các tin liên quan

20/06/2025 Giá dầu hướng tới tuần tăng thứ ba liên tiếp

20/06/2025 Trung Quốc giữ nguyên lãi suất cho vay chủ chốt khi nỗi lo kinh tế giảm dần

20/06/2025 Citi dự báo giá dầu sẽ khoảng 75-78 USD/thùng nếu Iran giảm xuất khẩu

20/06/2025 Từng 'bật đèn xanh' cho xe điện Trung Quốc, Brazil đang gấp rút tìm nút phanh?

20/06/2025 'Vòng xoáy giảm giá' đe dọa ngành ô tô Trung Quốc

20/06/2025 Trung Quốc muốn 'viết lại' trật tự tiền tệ toàn cầu với Nhân dân tệ

20/06/2025 Bộ trưởng Kinh tế Nga khuyến nghị điều chỉnh chính sách tiền tệ để thúc đẩy tăng trưởng

20/06/2025 Đầu tư nước ngoài vào Mỹ Latinh giảm mạnh trong bối cảnh toàn cầu bất ổn

20/06/2025 Ngành ô tô Nhật Bản âm thầm tái cấu trúc để vượt qua khó khăn

20/06/2025 Chìa khóa cho sự hợp tác chặt chẽ hơn giữa Anh và Trung Quốc